Wat is Orthorexia?

Orthorexia is een begrip, dat voor het eerst in 1997 door Steven Bratman M.D. gebruikt is. Letterlijk betekent het: “fixatie op juist eten.”

Natuurlijk, de meesten van ons zouden heel wat gezonder kunnen eten. Er zijn echter ook mensen met het tegenovergestelde probleem. Zij zijn zo extreem met gezond eten bezig, dat het een obsessie wordt. Dan spreken we van orthorexia.

Soms noemen we deze mensen ook wel liefdevol “healthfood junkies” Het kan echter gebeuren, dat deze bewuste keuze voor gezond eten verder gaat dan de keuze voor een bepaalde levensstijl. De obsessie kan zo extreem worden, dat voeding belangrijker wordt dan andere activiteiten en interesses, dat het relaties verstoort en zelfs lichamelijk gevaarlijk kan worden. Als dit gebeurt, neemt orthorexia de vorm aan van een echte eetstoornis, zoals anorexia nervosa en boulimie.

Zou je soms gewoon iets willen eten zonder erover na te hoeven denken of het gezond is of niet? Heeft je voeding je in een sociaal isolement gebracht? Is het onmogelijk een dag geen aandacht aan je voeding te besteden en gewoon plezier te hebben en lief te hebben? Is het niet mogelijk voor je een maaltijd te eten, die met liefde voor je bereid is door je moeder en geen invloed te hebben op wat ze je geeft? Vind je het moeilijk jezelf eraan te herinneren, dat liefde, blijdschap, spel en creativiteit belangrijker zijn dan voeding? Weeg je zo weinig, dat mensen denken dat je anorexia hebt?

Als je jezelf in deze vragen herkent, dan zou je orthorexia kunnen hebben.
Als je bezorgd bent, dat jij of iemand die je lief hebt hulp nodig heeft, lees dan het boek “Health Food Junks” van Steven Bratman M.D. Het boek bevat praktische tips, hoe je van je obsessie door gezond voedsel af te komen. Is de orthorexia echter zo ernstig dat je niet meer in staat bent op een gezond gewicht te blijven, dan kun je beter voor deskundige hulp naar een specialist op het gebied van eetstoornissen gaan.

Mijn commentaar:

Als klinisch pedagoog en psycholoog, met een specialisatie in psychiatrie, heb ik veel ervaring met anorexia nervosa. Er zijn zeker mensen, ook in Nederland, die zo extreem met hun voeding bezig zijn, dat er van orthorexia gesproken kan worden. Ik denk, dat het goed is, dat Bratman dit begrip heeft ingevoerd.

Onze Joods-Christelijke cultuur met een sterk dualiteits denken zal orthorexia zeker aanwakkeren. Dingen zijn of goed, of slecht. Dit geld ook voor voeding. Wil je het helemaal goed doen, dan kun je erg fanatiek worden en de realiteit uit het oog verliezen, bang om "fouten" te maken.
De Chinese visie is veel milder en genuanceerder. Elk voedingsmiddel heeft zijn eigen unieke kwaliteit en is anders; er is geen goed of slecht. In een dergelijke gedachtegang zal orthorxia veel minder kans krijgen.

Normaal gesproken is er, als je met gezonde voeding aan de gang gaat, altijd een fase dat alles om voeding draait. Dit is heel normaal. Je merkt dat voeding invloed heeft op hoe je je voelt en je wilt er alles van weten. Normaal gesproken ga je door deze fase heen, om het vervolgens te kunnen relativeren en een goeie plaats te geven. Blijf je echter te lang en te intersief in die fase hangen, dan kun je spreken van orthorexia.

Naar mijn mening is het nooit goed voeding boven alle andere dingen in het leven te stellen. Het kan wel eens even nodig zijn, als je net kennis maakt met gezonde voeding, je ernstig ziek bent of totaal geen energie hebt. Dat is dan tijdelijk. Uiteindelijk, als je je beter voelt, zal je interesse vanzelf weer verschuiven. Dan ga je die energie gebruiken om dat te doen, wat je werkelijk wilt. Het kan zijn, dat je een eigen bedrijf begint, je huis verbouwt, een school begint in de derde wereld, leuke dingen doet met je kinderen, je spiritueel verder ontwikkelt of lesgeeft in voeding. Het maakt niet uit wat je doet, zolang je je voeding maar niet boven al deze andere dingen stelt. Voeding is een middel, een heel belangrijk middel, om jou te kunnen laten zijn wie je werkelijk bent.

Ik las laatst een mooie uitspraak, die hier zeer toepasselijk is “Het gaat er niet om wat je altijd doet, het gaat erom wat je meestal doet.”

Voor meer informatie over orthorexia, lees Steven Bratman's boek "Health Food Junkies".